Commissioning is onder meer in de chemische industrie en de vliegtuigbouw al jarenlang een bekend begrip. Vanwege de complexiteit worden installaties daar niet pas bij de oplevering getest en gecontroleerd, maar gedurende het gehele proces. In de bouw- en installatiebranche is commissioning nog relatief jong, maar bij Valstar Simonis wel één van de speerpunten.
“Kort gezegd komt commissioning erop neer dat je de opdrachtgever aantoont dat hij krijgt wat er is afgesproken”, omschrijft Marijn Braadbaart, senior adviseur Commissioning en Smart Buildings. “Maar dat gaat wel veel verder dan bij de oplevering een rondje lopen. Moderne installaties en gebouwbeheersystemen zijn vandaag de dag enorm complex. Vaak zijn alle afzonderlijke aspecten, zoals elektrotechnisch, bouwkundig en werktuigbouwkundig, wel in orde, maar gaat het fout in de onderlinge wisselwerking of het uiteindelijke beheer. Met commissioning kom je dit soort problemen tijdig op het spoor en kun je ze voor oplevering oplossen. Dat voorkomt niet alleen onnodige kosten en ergernis achteraf, het zorgt ook voor een kwalitatief beter eindresultaat.”
Duidelijke afspraken
Gino Lambert, adviseur Energie en Duurzaamheid, vertelt dat commissioning op verschillende manieren ingevuld kan worden. Hij vindt het belangrijk om daarover duidelijke afspraken met de opdrachtgever te maken. “Er is niet alleen budget voor nodig: ook tijd! Wij kunnen alle installaties pas integraal testen als alles klaar is. Het zwaartepunt van de commissioningsactiviteiten ligt dus in de laatste fases van het traject, vaak kort voor (deel)opleveringen. Dat zorgt bij alle betrokkenen voor extra druk in die toch al spannende periode en dus moet je daar in de planning wel ruimte voor maken.”
Onzekerheden wegnemen
Marijn vult aan dat hij opdrachtgevers graag adviseert over de precieze invulling van het commissioningsproces. In zo’n adviesgesprek bespreekt hij waar de grootste risico’s liggen en wat commissioning kan betekenen om die risico’s te beperken. Hij illustreert: “Stel dat een opdrachtgever een kantoor van tien verdiepingen laat bouwen, waar op de vijfde verdieping het datacenter komt. Dan kan ik me voorstellen dat de commissioning zich concentreert op dat onderdeel. Mijn belangrijkste vraag aan opdrachtgevers is altijd ‘waar lig je wakker van?’. Die onzekerheden kunnen we met commissioning voor een groot deel wegnemen.”
Maatwerk voor een hoger level
Iemand die dagelijks met de praktijk van commissioning bezig is, is senior projectmanager Erik Keijzer. Hij is in die rol onder meer betrokken bij de herinrichting van terminal 1 op Schiphol. “Wij werken op Schiphol sinds een aantal jaren aan meerdere projecten. Commissioning werd al wel gedaan maar kon nog naar een hoger level worden gebracht. Samen met de opdrachtgever en de aannemers hebben wij dat ingericht en vormgegeven. Dat is Schiphol goed bevallen, met als resultaat dat wij nu voor de helft van de luchthaven de commissioningsprojecten voor onze rekening nemen. Een positief eindoordeel van de commissioningsmanager is een belangrijke milestone om het project in gebruik te nemen.”
Strakke planning en complexe projecten
De complexiteit van de projecten op Schiphol heeft onder meer te maken met de vele verschillende stakeholders. Die zorgen voor een spanningsveld, waarop snelheid, kwaliteit, budget en veiligheid om aandacht strijden.
Ook de nieuwbouw van een nieuw distributiecentrum voor Zalando in Bleiswijk is zo’n project met veel belanghebbenden. Marijn: “Bovendien een opdracht met een enorm strakke planning, waar niet aan gesleuteld mag worden. En het gaat om een gebouw van maar liefst 130.000 vierkante meter! Een commissioningsopdracht met voldoende uitdaging dus…”
